Đặc biệt con, em của các gia đình ở đây là thế hệ thứ hai, thứ ba sinh ra và lớn lên ở đây đều hiếu học, đạt thành tích cao trong học tập. Các gia đình ở đây luôn giáo dục cho con, em giữ gìn truyền thống, lễ nghĩa, những nét đẹp văn hóa của quê hương Việt Nam.

Khởi hành trên chuyến tàu tối từ hơn 20h ở thủ đô Moscow, 8h sáng hôm sau chúng tôi đã có mặt ở thành phố Pscov. Được sự ủy thác của ông Hà Việt Long-chủ tịch Hội người Việt Nam tại đây do đang bận công tác, anh Trần Đức Cường đến đón chúng tôi tại ga và đưa đi tham quan vài nơi để có khái niệm về thành phố, tìm hiểu về công việc kinh doanh, cuộc sống của cộng đồng ở đây.

Theo lời kể của anh thì phần lớn bà con sang đây theo diện hợp tác xuất khẩu lao động giữa Chính phủ Việt Nam và Liên Xô từ đầu những năm 80 của thế kỷ trước. Đến giờ, bà con ở đây đều có giấy tờ hợp pháp, công việc kinh doanh ổn định, mua được nhà riêng, con cái học tập tốt, đỗ đạt.

Anh Cường bén duyên mảnh đất này đã 20 năm, nhờ sự dìu dắt của người anh trai đi trước theo diện hợp tác xuất khẩu lao động. Giờ anh đã có cuộc sống ổn định cùng vợ và hai con trai, có nhà cửa khang trang, có cửa hàng kinh doanh quần áo thuận tiện ở khu chợ của thành phố. Hai con trai của anh là Nhật Anh-11 tuổi, Quang Anh -3 tuổi, sinh ra và lớn lên ở đây nhưng đều nói tiếng Việt thành thạo.

Chị Chu Thị Hải Hà, vợ anh kể, dù bận rộn công việc làm ăn, nhưng hai vợ chồng luôn dành thời gian dạy tiếng Việt cho các con để tạo sự gần gũi và giữ gìn truyền thống: “Em muốn dạy con ngay từ lúc nhỏ để con cái với bố mẹ nói tiếng Việt với nhau không có khoảng cách. Con có thể nói với bố mẹ về chuyện học hành, bạn bè, có thể chia sẻ hết. Về nhà bố mẹ chịu khó trò chuyện, dạy con rất nhiều... Em muốn để con giữ gìn những nét đẹp văn hóa của người Việt”.

Được bố mẹ quan tâm và nhờ sự tự giác, nỗ lực của bản thân, nên 5 năm liền con trai lớn Nhật Anh của gia đình anh chị luôn đạt kết quả học tập xuất sắc.    

Đến thăm các gia đình hay ra chợ thăm cửa hàng, cơ ngơi kinh doanh của bà con, điều mà mọi người nói nhiều nhất và muốn được chia sẻ nhiều nhất chính là về những nỗ lực học tập của các con. Ai cũng có thể kể ra vanh vách: Con trai nhà ông Phan Lý Thiết vừa tốt nghiệp đại học với tấm bằng đỏ và thi đỗ cao học, được nhận học bổng; con gái của ông Lê Hồng Tư cũng vừa được nhận học bổng thạc sỹ chuyên ngành y, con ông Đức đang học đại học và học rất giỏi... Cả cộng đồng có khoảng hơn 20 cháu đang độ tuổi đi học thì đều học giỏi.

Phan Tuấn Anh là con trai cả của ông Phan Lý Thiết, sinh năm 1995, đã tốt nghiệp đại học Tổng hợp thành phố Pskov, khoa Luật dân sự với kết quả xuất sắc và khoa Quản trị kinh doanh, được nhận bằng khen và huy chương từ Tỉnh trưởng Pscov.

Hiện tại Tuấn Anh đang học năm thứ hai thạc sỹ Khoa Luật quốc tế ở Học viện kinh tế quốc dân và hành chính công thuộc Tổng thống Liên bang Nga" ở thành phố Saint.Peterburg. Tuấn Anh chia sẻ, kinh nghiệm để đạt thành tích tốt trong học tập đó là “học đi đôi với hành”, luôn tìm cơ hội áp dụng những thứ đã học để phát hiện ra điểm mạnh, điểm yếu cần bổ sung thêm. Tuấn Anh có may mắn là lúc nhỏ được bố mẹ cho về Việt Nam học vài năm, sau đó sang Nga học tiếp, nên có thể sử dụng rất thành thạo tiếng Việt: “Tiếng Việt của cháu là lợi thế. Cháu rất yêu Việt Nam, Việt Nam là tổ quốc, quê hương. Cháu sẽ cố gắng để có thể sống và làm việc ở Việt Nam. Cháu sẽ làm những gì phát huy được lợi thế đó là cháu biết tiếng Việt, tiếng Nga, sau này sẽ tìm những công việc phát huy được điểm mạnh của mình”.

Em của Tuấn Anh là Phan Tuấn Cường sinh  năm 1996, vừa tốt nghiệp Đại học Tổng hợp thành phố Velikiy Novgorod, khoa Y đa khoa, với kết quả xuất sắc. Hiện tại Cường đã nhận được học bổng học chuyên khoa nội trú- khoa chấn thương chỉnh hình tại Viện nghiên cứu khoa học thấp khớp học tại thủ đô Moscow.

Trong dịp công tác đến thành phố Pcov lần này chúng tôi cũng được gặp lại em Đào Quỳnh Trang, là học sinh tốt nghiệp phổ thông năm 2017 với “điểm vàng”, nghĩa là điểm cao gần như tuyệt đối. Để khuyến khích nỗ lực và thành tích của em, hỗ trợ hoàn cảnh gia đình khó khăn, Trang đã được Đại sứ quán Việt Nam tại Nga tặng quà, cũng như đề đạt nguyện vọng với Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam cho nhận học bổng theo diện Hiệp định giữa Chính phủ Việt Nam và Liên bang Nga. Em đã được hỗ trợ kịp thời và vừa kết thúc năm học thứ nhất tại Đại học Tổng hợp Saint.Peterburg.

Chị gái của Trang là Đào Như Quỳnh đã tốt nghiệp thạc sỹ và có việc làm ổn định. Bố của hai chị em là ông Đào Xuân Dục chia sẻ, ông cũng như nhiều người Việt khác, trước đây do điều kiện kinh tế khó khăn, không được học nhiều, nên khi đến đây sinh cơ, lập nghiệp thì đều cố gắng làm ăn và dồn hết cho các con được học hành đến nơi, đến chốn. Vì thế, có thể coi thành tích học tập của các con ông cũng như con em của nhiều gia đình khác ở đây là những món quà lớn, đền đáp một phần công sức cha mẹ đã sinh thành, nuôi dạy và cũng tiếp thêm nghị lực, giúp họ vơi đi những nhọc nhằn mưu sinh nơi đất khách.

Cộng đồng dù ít người, nhưng hàng năm vào các dịp Tết Trung Thu, Tết Nguyên đán.., bà con đều tụ họp cùng chung vui, cũng là để giúp các con được biết và giữ gìn những ngày lễ truyền thống của dân tộc với các món ăn, những bộ trang phục mang hồn cốt Việt...

Trước khi đến đây, ông Hà Việt Long, Chủ tịch Hội người Việt Nam ở thành phố này có chút e ngại bảo rằng, thành phố nhỏ, người dân nghèo. Thời buổi kinh tế khó khăn, kinh doanh kém, thu nhập ít đi là tình hình chung ở nhiều nơi. Nhưng người dân ở đây không nghèo, mà có thể coi là rất giàu-giàu “của để dành”- đó là những đứa con ngoan, học giỏi, đỗ đạt, sau này sẽ có tương lai tươi sáng hơn, có thể đóng góp cho cộng đồng, cho quê hương đất nước.

Và thành phố Pscov cũng đang chuyển mình để phát triển. Chính quyền đang đầu tư nhiều hơn vào giao thông, cải thiện đường sá, cơ sở hạ tầng, kết nối với các thành phố lớn để quảng bá, phát triển du lịch. Hy vọng, cộng đồng người Việt ở đây trong tương lai sẽ tìm được những hướng làm ăn mới, ổn định hơn, bền vững hơn./.