Từ đầu giờ chiều tới đêm muộn hôm chủ Nhật, ngày 11 tháng 9, hơn 100 học sinh học nghề - thực tập sinh (HSHN-TTS) cùng một số người Việt Nam và Séc từng quản lý họ từ năm 1974 tới 1989 đã tụ tập gặp mặt tại khu nghỉ sơn thủy hữu tình cách không xa Praha ở Lavka Skochovice thuộc Vraná nad Vltavou. Những người đến buổi gặp gỡ đông nhất là từ ČKD Praha.

Suốt thời gian ở đó họ đã cùng nhau sống lại thời kỳ khi sang đây vẫn còn trẻ, tràn đầy sức sống. Họ cùng nhau chơi thể thao như ngày xưa, với môn bóng đá hay bóng bàn. Cùng nhau hát tập thể những bài hát như: "Okolo hradce v malé zahrádce", "Zelená je tráva, fotbal to je hra" mà một thời họ hát say sưa và nay vẫn còn thấm đẫm trong con người họ. Những người sang cùng đoàn, cùng đội, cùng đợt chụp ảnh cùng nhau... để có thể xem mình ngày xưa và nay thế nào cũng như giữ làm kỷ niệm.

Sau quãng thời gian học nghề, phần lớn mọi người đều về nước theo hiệp định, một số sau đó lại sang khóa tiếp theo làm phiên dịch, quản lý đoàn. Sau này khi cách mạng Nhung xảy ra nhiều người rời nhà máy ra ngoài tự kinh doanh, một số ít đi sinh sống ở nước khác.

Ông Đặng Đình Thịnh 66 tuổi, sang Tiệp Khắc năm 1974, năm 1984 về nước sau 8 năm làm việc ở Liên hiệp các xí nghiệm may, Bộ công nghiệp nhẹ Việt Nam lại trở lại CH Séc – trưởng ban liên lạc phát biểu trong cuộc gặp mặt cũng bầy tỏ: “Những mái đầu xanh trước kia, nhiều người nay đã bạc trắng, có những người đã lên ông lên bà. Chúng tôi đã nhiều lần tổ chức gặp mặt HSHN-TTS niên khóa 1974-1989, lần đầu tiên từ 2016 chỉ có 34 người. Năm nay, mọi người muốn tổ chức trong không gian mới mẻ với phong cảnh sơn thủy hữu tình. Đặc biệt có người tới từ Đức, từ Việt Nam, Slovakia. Họ muốn ôn lại thời kỳ bao cấp mà kỷ luật đối với họ rất nghiêm ngặt: tóc dài quần loe bị cấm hết và quan hệ nam nữ “phải trong sạch”.

Tôi rất ghi nhận cách giáo dục của người Tiệp khắc trước kia rất cơ bản từ nghề nghiệp, lời ăn tiếng nói hay ăn mặc, cầm thìa dĩa như thế nào. Và chúng tôi luôn biết ơn nước Tiệp vì điều đó.

Tổ chức cuộc gặp gỡ để kết nối những anh em trước kia và cũng muốn truyền lại cho con cháu những gì tinh túy nhất mà chúng tôi chắt lọc từ cuộc sống từ ngày đó tới bây giờ. Hiện chúng tôi chỉ tập trung vào công việc hiếu, thăm hỏi các thành viên trong hội khi ốm đau.

Đây cũng là sân chơi bổ ích, những người sang đây đợt cuối cùng vào nam 1989 thì nay cũng đã 33 năm rồi. chúng tôi cũng muốn tri ân những người giúp chúng tôi như hôm nay có mời ông bà Miloš Brunclík – những người đã từng làm việc trong Bộ lao động và thương binh xã hội của Tiệp khắc.

Chúng tôi rất tự hào là thế hệ học và làm việc bài bản và trước kia cũng như nay sống rất chân thật, sống vì cộng đồng vì quê hương và có cuộc sống đa phần là ổn định hay thành đạt. Nhiều người cũng ở trong ban lãnh đạo các hội đoàn người Việt ở Séc, họ có tiếng Séc khá tốt.”

Tiến sĩ, luật sư Miloš Brunclík, từng là trưởng ban quản lý những người lao động, học nghề nước ngoài tại Tiệp Khắc rất vui mừng được tham gia sự kiện đầy ý nghĩa bầy tỏ: “Tôi rất tự hào được đào tạo những HSHN-TTS Việt Nam trong những năm 70-80, họ là những người cần cù, chịu khó và thông minh nhưng rất khiêm tốn. Cách đây hơn chục năm 60000 người và bây giờ là khoảng 100 ngàn người. Những ngày đó, chúng tôi quản lý thì đã có 30 ngàn HSHN-TTS Việt Nam ở đây.

Đây là chuyện quá khứ, nhưng gần đây có dịch covid thì người Việt Nam là những người đầu tiên ủng hộ khẩu trang hay các hoạt động từ thiện hỗ trợ giúp ngăn chặn dịch covid.

Chúng tôi rất ngưỡng mộ truyền thống uống nước nhớ nguồn của người Việt Nam thông qua các hoạt động của HSHN-TTS tổ chức như hôm nay.”

Lần gặp gỡ này, những người có mặt được chứng kiến quyển Nhật ký của đoàn ČKD Blansko rất dày vẫn được giữ từ ngày đó tới nay, nơi trước đây ở thời kỳ cao điểm có tới vài trăm thanh niên Việt Nam làm việc ở đó. Trong đó có nhiều bài viết bằng tiếng Séc hay những tấm ảnh quý giá cho thấy về một thời sôi nổi của những người thanh niên Việt Nam.

Những câu chuyện sôi nổi về một thời trai trẻ cứ vang lên suốt buổi gặp gỡ như níu kéo họ về những kỷ niệm không thể nào quên mà họ luôn tự hào. Họ hẹn lại nhau trong buổi gặp sớm nhất.

Mai Lan (secviet)

Một số hình ảnh: