Các mỏ than trước đây ở Ostrava sẽ được chuyển đổi thành các cơ sở lưu trữ điện khổng lồ trong một vài năm tới. Hôm thứ Ba tuần trước, đại diện của doanh nghiệp nhà nước Séc Diamo và Đại học Khai thác và Công nghệ Ostrava đã ký hai biên bản ghi nhớ hợp tác với công ty khởi nghiệp Gravitricity của Anh tại Praha, mục tiêu cuối cùng là xây dựng nhà máy điện trọng lực đầu tiên trên thế giới được xây dựng ở Séc, cụ thể là tại một trong những mỏ than đã đóng cửa ở tỉnh Moravskoslezský.

"Chúng tôi hiện đang xem xét một số địa điểm khả thi. Hiện tại, khả năng cao nhất là Darkov (mỏ than đen trước đây của công ty OKD nằm ở biên giới địa chính của Stonava và quận Darkov địa phương ở Karvina)," người đứng đầu Gravitricity, Charlie Blair cho biết. Dự án trị giá khoảng 30 triệu euro, hơn 700 triệu Kč, sẽ do chính công ty Anh tài trợ, nhưng họ có kế hoạch xin hỗ trợ từ Quỹ Đổi mới của Liên minh Châu Âu.

Blair nói: “Lý tưởng nhất là nhà máy sẽ đi vào hoạt động vào năm 2026. Nếu mọi việc suôn sẻ, chúng tôi muốn vận hành thêm một vài nhà máy nữa ở Séc”. Séc được Gravitricity chọn vì hầu hết các mỏ than ở Vương quốc Anh đã bị đóng cửa vài thập kỷ trước và việc nghiên cứu chúng sẽ quá tốn kém.

"Tất nhiên, dự án cũng có rất nhiều khó khăn kỹ thuật sẽ phải vượt qua," Giám đốc Diam Ludvík Kašpar tiết chế sự nhiệt tình của người Anh. "Vì vậy, bước đầu tiên chắc chắn sẽ là phát triển một nghiên cứu khả thi. Mặt khác, mọi thứ hoàn toàn nằm dưới sự chỉ đạo của công ty Gravitricity, chúng tôi chủ yếu cung cấp cho nó sự hỗ trợ và bí quyết của mình," Kašpar cho biết thêm.

Hãng Gravitricity đã phát triển công nghệ GraviStore độc đáo, cho phép lưu trữ năng lượng điện chưa sử dụng sâu dưới lòng đất, sử dụng lực hấp dẫn của Trái đất. Về cơ bản, nó là một loại pin hoạt động theo nguyên tắc giống như các nhà máy điện được bơm bằng thủy điện.

Hệ thống này có thể tìm thấy ứng dụng rộng rãi khi các quốc gia thuộc Liên minh Châu Âu thu được phần lớn năng lượng của họ từ các nguồn tái tạo như nhà máy năng lượng mặt trời hoặc năng lượng gió. Nhược điểm rất lớn của các nguồn này là phụ thuộc quá nhiều vào sự biến động của thời tiết nên có lúc sản xuất ra nhiều điện, có lúc không đủ. Dự án Gravitricity sẽ tạm thời lưu trữ năng lượng dư thừa để sử dụng lại trong thời gian thiếu hụt.

Công nghệ này phải thân thiện với môi trường hơn, rẻ hơn và có tuổi thọ dài hơn đáng kể so với pin lithium-ion cổ điển. Ngoài ra, dự án còn mang lại giá trị gia tăng cho Séc ở chỗ nó sẽ tìm ra cách sử dụng mới cho cơ sở hạ tầng hiện có và tạo cơ hội việc làm ở tỉnh Moravskoslezský, nơi có tỷ lệ thất nghiệp cao sau khi ngừng khai thác than.

"Chúng tôi chắc chắn đang tính đến việc thành lập chi nhánh tại Séc và sử dụng người dân địa phương. Chúng tôi cũng sẵn sàng hợp tác với các tổ chức khác, với một số người mà chúng tôi đang đàm phán vào lúc này," Blair tiết lộ.

Nguyên mẫu đầu tiên của tháp trọng lực với chiều cao chỉ 15 mét được xây dựng bởi một công ty khởi nghiệp của Anh cách đây vài năm ở Edinburgh. Tuy nhiên, nó vẫn chỉ là một minh chứng nhỏ về nguyên tắc với hiệu suất hạn chế. Nhà máy điện, sẽ được xây dựng ở tỉnh Moravskoslezský, sẽ lớn hơn nhiều và sẽ lưu trữ năng lượng trong một trục sâu một km rưỡi.

Ngay cả các chuyên gia độc lập cũng đánh giá ý định này là tích cực, mặc dù họ chỉ ra rằng công nghệ này tất nhiên vẫn còn ở giai đoạn sơ khai và có thể sẽ mất một thời gian trước khi nó có thể được sử dụng đầy đủ.

"Thực tế là có thể thử nghiệm hệ thống này và tìm hiểu những gì nó có thể mang lại cho chúng ta trong tương lai là điều tuyệt vời. Hiện nay việc đầu tư vào các nguồn năng lượng thay thế là cần thiết,“ Karel Dušek, Trưởng Khoa Công nghệ Điện tại Đại học Kỹ thuật Séc ở Praha cho biết. "Điều đó cũng rất tuyệt vời đối với Séc từ quan điểm PR. Chúng tôi sẽ làm cho mình nổi bật trên thế giới và thiết lập các mối liên hệ mới với cộng đồng khoa học quốc tế," Dušek nói.

Chuyên gia lưu trữ năng lượng hàng đầu Oliver Schmidt từ Đại học Hoàng gia Luân Đôn đã thực hiện một phân tích sâu rộng về Gravitricity hai năm trước, trong đó ông khẳng định rằng loại lưu trữ năng lượng này có thể có giá gần bằng một nửa so với pin hóa học. Tuy nhiên, ông cũng chỉ ra rằng công nghệ này "vẫn còn quá non nớt" và trong khi giá pin lithium-ion đang giảm đều đặn vài phần trăm mỗi năm trên một đơn vị năng lượng được lưu trữ, các nhà phát triển pin trọng lực vẫn chưa đạt được tiến bộ đáng kể trong vấn đề này.

QT (tổng hợp)