Nhiều người tỏ ra lo lắng trước lệnh động viên quân của Tổng thống Putin, số khác nói họ sẵn sàng vì ra trận là nghĩa vụ yêu nước.

Tổng thống Nga Vladimir Putin sáng 21/9 ban lệnh động viên một phần, mở ra giai đoạn mới cho chiến dịch quân sự tại Ukraine. Mặc dù những người theo đường lối cứng rắn đã kêu gọi thực hiện bước đi này ngay từ đầu, chính phủ vẫn cố gắng không dùng đến nó nhằm hạn chế tối đa ảnh hưởng tới người dân. Tuy nhiên, những diễn biến bất lợi trên chiến trường Ukraine hiện nay dường như đã buộc Điện Kremlin phải thay đổi.

Trong một cuộc phỏng vấn với kênh truyền hình Russia 24, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Sergei Shoigu cho biết tiềm lực tổng động viên của Nga là 25 triệu người song sẽ chỉ huy động 300.000 người có kinh nghiệm quân sự. Họ sẽ được huấn luyện bổ sung trước khi ra chiến trường và sẽ không bao gồm sinh viên hay lính nghĩa vụ.

Người thân tiễn một lính nghĩa vụ chuẩn bị lên tàu tới đơn vị được phân ở thành phố Omsk, vùng Siberia thuộc Nga, hồi tháng 6. Ảnh: Reuters.

Theo giới quan sát, dù chính phủ đã hứa chỉ những người có kinh nghiệm quân sự mới được gọi nhập ngũ, trên thực tế, không có quy định nào ngăn họ gọi cả những người không có kinh nghiệm.

Phản ứng trước lệnh động viên của Tổng thống Putin, phong trào dân chủ Spring của thanh niên Nga đã kêu gọi biểu tình ở Moskva, St.Petersburg và nhiều thành phố khác.

"Giờ đây, xung đột đã tìm đến mỗi nhà, mỗi gia đình. Giới chức từng nói rằng chỉ những người lính 'chuyên nghiệp' mới phải chiến đấu và họ sẽ chiến thắng. Rút cục là họ không thể chiến thắng. Chiến sự không còn là 'ngoài kia', nó đã đến với đất nước, ngôi nhà và người thân chúng ta", tài khoản Instagram của phong trào Spring viết.

Theo Google Trends, vài tiếng trước khi ông Putin phát lệnh động viên, câu hỏi "làm thế nào để rời khỏi nước Nga" đã tăng đột biến trên các công cụ tìm kiếm. Sau thông báo, hầu hết các chuyến bay rời Nga hôm qua đều bán sạch vé.

Nhưng rời khỏi Nga không phải lựa chọn cho tất cả mọi người. NN, một chỉ huy trung đội đồng ý trả lời phỏng vấn với điều kiện giấu tên, cho biết anh đã viết đơn từ chức nhưng quân đội sẽ không chấp nhận.

"Nếu bây giờ tôi không tham gia chiến dịch quân sự đặc biệt, họ sẽ tống tôi vào tù vì đã có lệnh điều động. Nói chung, quá trình rời khỏi quân ngũ của chúng tôi rất phức tạp, bạn không thể cứ thế bỏ đi", anh nói. "Tôi đã nhận được lệnh triển khai và không biết phải làm gì. Tôi không muốn đi. Lợi ích của đất nước không trùng với lợi ích người dân. Rất nhiều người khác trong quân đội có chung suy nghĩ với tôi".

Alexander, 33 tuổi, biết về quyết định động viên quân của Tổng thống Putin qua một cuộc gọi đầy lo lắng của vợ anh.

"Sasha à, họ có thể điều anh đi", người vợ nói với chồng ngay sau khi đến văn phòng làm việc của mình ở trung tâm Moskva.

Alexander đã phục vụ trong quân đội với tư cách là lính nghĩa vụ gần 15 năm trước nhưng anh chưa bao giờ tham gia một cuộc chiến thực sự. Điều đó khiến anh nằm ở vị trí tương đối thấp trong danh sách động viên một phần mà chính phủ vừa ban bố.

Tuy nhiên, giống như nhiều người khác, anh vẫn lo sẽ nhận được giấy triệu tập và bị gửi ra mặt trận.

"Tôi thà rời khỏi đất nước còn hơn chiến đấu", Alexander nói trong một cuộc phỏng vấn ngắn với báo Anh Guardian. "Nếu họ gọi tôi, tôi sẽ muốn rời khỏi đất nước".

Nhưng vì một đạo luật mới được ban hành hình sự hóa tội đào ngũ, anh nghĩ bản thân có thể phải đối mặt với 10 năm tù hoặc hơn nếu chạy trốn. "Điều đó là không thể", Alexander cho hay.

"Đây là điều mà tất cả mọi người đều lo lắng khi xung đột mới bùng phát", một người mẹ tin rằng con trai mình sẽ bị điều động tới Ukraine nói.

Tại thành phố Murmansk phía tây bắc Nga, một công nhân tại nhà máy nickel Nornickel, người từng chiến đấu trong cuộc xung đột Chechnya hơn 10 năm trước, đã nhận được thông báo yêu cầu anh đến trình diện tại một ủy ban quân sự địa phương.

Các nhân viên của công ty dầu khí Nga ở Tây Siberia cũng bắt đầu nhận được danh sách những người có nghĩa vụ phải tham gia một "khóa đào tạo" kéo dài hai tuần, theo người thân của các nhân viên này.

Một số người đủ điều kiện ở Moskva nói với báo Washington Post rằng họ đã nhận được thông báo yêu cầu trình diện để tham gia một khóa huấn luyện quân sự tương tự kéo dài 15 ngày bắt đầu từ đầu tuần sau.

"Tôi đã biết trước điều này từ hồi cuối tháng hai, nhưng tôi cố gắng giữ bình tĩnh với niềm hy vọng rằng chiến dịch sẽ kết thúc", Anna, người phụ nữ đến từ Moskva có con trai trong độ tuổi điều động, nói trên một nhóm chat cập nhật tình hình tại các cửa khẩu biên giới, nơi ngày càng nhiều người đang đổ về.

"Tôi không muốn con trai tôi ra chiến trường, điều đó là không thể chấp nhận được", bà nói. "Mục đích của chiến dịch này là gì? Tại sao con cái chúng tôi phải hy sinh mạng sống của mình? Chúng tôi chưa bao giờ muốn cuộc xung đột này".

Dù vậy, một số người không tỏ ra quá miễn cưỡng với viễn cảnh họ có thể phải triển khai đến chiến trường Ukraine.

"Lệnh trực tiếp tác động đến tôi vì tuổi tác của tôi, tôi từng trong quân ngũ và được huấn luyện bài bản. Vậy nên, tôi đáp ứng đủ tất cả các tiêu chuẩn ngoại trừ một điều là hải quân không thực sự hữu dụng ở Ukraine", Valentin, 35 tuổi, đến từ St.Petersburg, nói. Anh từng phục vụ hải quân Nga từ năm 2009 đến 2010.

"Một số người có ý kiến khác. Một số muốn rời khỏi đất nước nhưng hầu hết chúng tôi sẽ lên đường nếu được yêu cầu. Tôi không sợ hãi. Nếu tôi nhận được thông báo, tôi sẽ đi", anh nhấn mạnh.

Một người khác ngoài 30 tuổi từng thực hiện nghĩa vụ quân sự nói rằng anh tin nhập ngũ là nghĩa vụ yêu nước. "Tôi muốn sát cánh cùng đất nước mình", anh quả quyết.

Vũ Hoàng (vnexpress)