Từ khi biết đọc, biết viết, biết đến những trang sách, bài báo là tôi đã biết đến đất nước Nga (Liên Xô cũ) - đất nước có một nền văn hóa lâu đời.

Trong tôi, đó là đất nước của những cánh rừng taiga nguyên sinh trải dài mênh mông trong tuyết trắng bao la, của tiếng đàn balalaika huyễn hoặc tâm hồn và chiếc ấm samovar huyền thoại sưởi ấm lòng trong những đêm mùa Đông lạnh giá. Đó còn là đất nước của những câu chuyện thần thoại, cổ tích, những làn điệu dân ca, dân vũ nổi tiếng; đất nước của những công trình kiến trúc, những tác phẩm nghệ thuật bất hủ của những nghệ sĩ thiên tài lẫy lừng năm châu, bốn biển.

Qua những trang sách, những câu chuyện, tôi còn biết đến nước Nga và con người Nga qua những công trình thủy điện, những cây cầu, những con đường, những nhà máy và nhất là sự giúp đỡ vô cùng lớn lao đối với đất nước Việt Nam trong những thời điểm khó khăn nhất. Những hiểu biết đó đã khiến tôi có ấn tượng, tình cảm vô cùng đẹp đẽ đối với đất nước, con người Nga và thầm ước một ngày nào đó sẽ được đặt chân đến đất nước vĩ đại xa xôi đó, được gặp gỡ người dân Nga, những con người vốn hiền hòa, thân thiện trong cuộc sống nhưng lại dũng cảm, kiên cường, bất khuất vô cùng trong đấu tranh bảo vệ và xây dựng Tổ quốc.

Tác giả (ngoài cùng bên phải) tại Quảng trường Hồ Chí Minh ở Thủ đô Moscow, Nga.

Rồi ngày đó cũng đến, đó là vào đầu tháng 2 năm 2012, tôi đặt chân đến nước Nga giữa mùa Đông lạnh giá, bắt đầu cho những năm học tập của chương trình nghiên cứu sinh. Ra khỏi sân bay, tôi đã choáng ngợp khi tận mắt chiêm ngưỡng mùa Đông nước Nga, bởi khung cảnh đầu tiên đập vào mắt tôi ở đây là toàn bộ không gian được phủ bởi một màu trắng, màu trắng của tuyết, tuyết đang rơi, tuyết phủ dày trên mặt đất, thực sự quá đẹp! Khung cảnh mà tôi đang cảm nhận không khác gì một bức tranh thủy mặc mà trước đó tôi chỉ có thể chiêm ngưỡng qua những bức ảnh, những thước phim. Qua sự bồi hồi cảm xúc ban đầu, thì cảm giác lạnh ùa đến, cái lạnh của mùa Đông nước Nga mặc dù tôi đã chuẩn bị trước song vẫn không thể tưởng tượng thực tế nó lại lạnh đến vậy - một cái lạnh đến khó thở, cảm nhận như cơ thể đang ở trong khoang làm lạnh của một cái tủ lạnh khổng lồ.

Thời gian sau đó, khi tôi được tiếp xúc và làm việc với những con người Nga, ấn tượng đầu tiên của tôi là người Nga thân thiện vô cùng. Nụ cười thân thiện, ánh mắt thân thiện, lời nói thân thiện, cử chỉ thân thiện dường như luôn thường trực trong mỗi con người Nga. Đặc biệt, họ có thể lắng nghe bạn kể hết câu chuyện của mình trong khi tiếng Nga của bạn không tốt, họ thích nghe kể về đất nước, con người Việt Nam, những món quà nhỏ xinh của Việt Nam mà bạn mang tặng. Tất cả sự thân thiện ấy đã giúp tôi mạnh dạn, tự tin, hòa nhập nhanh chóng với cuộc sống, công việc ở xứ sở bạch dương tươi đẹp này.

Trong quá trình học tập, nghiên cứu, tôi được hai giáo sư hướng dẫn trực tiếp là GS Mikaelian Nina Pagocona và GS, Viện sĩ Alexandr Alexandrovich Terentev. Ấn tượng đặc biệt của tôi đối với họ là vốn tri thức, là sự tận tâm chỉ dẫn, là tấm lòng nhân hậu và trung thực tuyệt vời. Những người thầy đáng kính ấy đã không quản ngại khó khăn, rào cản ngôn ngữ, chỉ dẫn tôi những điều từ cơ bản đến chuyên sâu trong lĩnh vực nghiên cứu. Họ chỉ dẫn tôi cả cách sống, hòa nhập với xã hội Nga, luôn bên cạnh, động viên và giúp đỡ tôi trong những thời điểm khó khăn nhất. Tôi cũng đã bắt gặp ánh mắt hân hoan, vui mừng xen lẫn xúc động, cảm nhận vòng tay thật chặt của những người thầy trong ngày bảo vệ thành công luận án tiến sĩ. Đó thực sự là những ấn tượng không thể nào quên trong cuộc đời của tôi.

Mùa thu nước Nga.

Đến với nước Nga, gắn bó với nước Nga, chắc hẳn ai cũng bị mê hoặc bởi các trạng thái thời tiết ở nơi này và cả những công trình kiến trúc đồ sộ mang nhiều ý nghĩa lịch sử nơi đây.  

Đó là những hàng Bạch Dương ngút ngàn, những rừng cây rậm rạp ngay giữa lòng thành phố mang đến cho nước Nga vẻ đẹp quyến rũ. Mùa Xuân, chồi non xanh mướt như ẩn mình trong tuyết bỗng đồng loạt vươn mình trỗi dậy những ngày đầu xuân. Bạn phải đến và tận mắt chứng kiến mới thấy hết sự thú vị diệu kỳ của mùa Xuân nước Nga khi thấy sức sống của những mầm lá vươn ra từ những cành cây khô, những hình ảnh tưởng như bạn đang xem một bộ phim hoạt hình vậy, vừa thấy một chồi non nhú lên, ngoảnh mặt sang chỗ khác rồi bất chợt quay lại, chồi non đã nảy ra thành lá tự lúc nào. Nước Nga khoác lên mình tấm áo đa sắc màu của hàng trăm sắc hoa bừng nở, màu xanh của những tán cây, màu vàng của những bông hoa cải cúc khoe sắc rực rỡ, bừng nở khoe sắc thắm. Tất cả đã mang đến cho nước Nga một mùa Xuân ấm áp, sáng bừng sức sống tươi đẹp.

Nếu mùa Xuân là mùa trăm hoa đua nở thì mùa Hè nước Nga lại trở nên rực rỡ với ánh nắng vàng rực, các loài cây đơm hoa kết trái. Dưới ánh nắng vàng rực rỡ xuyên qua tán lá cây bạch dương như mang đến cho nước Nga một màu xanh biếc, màu xanh tươi trẻ khiến con người mê mẩn đến kỳ lạ.

Vũ điệu truyền thống Nga.

Còn mùa Thu nước Nga đẹp mê mẩn lòng người với những hàng cây vàng rực rủ bóng hai bên đường, hai bờ sông. Nước Nga như được thay áo mới, màu xanh của mây trời hòa cùng sắc vàng của nắng thu óng ánh, khiến cả nước Nga miên man trong một khung cảnh lãng mạn đẹp mê hồn. Thu sang làm cho nước Nga trở nên hiền dịu như một thiếu phụ đằm thắm, lãng mạn và quyến rũ. Chẳng hề phóng đại khi nói rằng mùa Thu là mùa đẹp nhất trong năm của nước Nga, vẻ đẹp này đã đi vào thi ca, hội họa từ rất nhiều năm trước.

Mùa Đông của nước Nga được đánh giá là một trong mùa đông lạnh nhất thế giới, vì thế khi mới bắt đầu đông, nước Nga đã đón những cơn gió lạnh buốt, tuyết rơi trắng xóa khiến cho mọi thứ ngập trong màu trắng. Mùa Đông lạnh là vậy nhưng nó lại khiến cho nước Nga mang một vẻ đẹp cực kỳ cuốn hút từ sự thay đổi của những hàng Bạch Dương. Khi mùa Đông đến, Bạch Dương bắt đầu cởi bỏ lớp áo vàng, áo đỏ, chỉ còn trơ trọi với những cành cây gầy guộc, xám xanh, giăng lối đan vào nhau như một tấm lưới che phủ bầu trời. Khi tuyết rơi xuống tấm áo lưới được khoác lên một màu trắng bất tử của mùa đông nước Nga. Một mùa Đông đã đồng hành cùng lịch sử nước Nga trong các cuộc chiến vệ quốc vĩ đại. Có lẽ bởi hình ảnh của vẻ đẹp bất tử đó mà mùa Đông nước Nga cho dù có lạnh cũng khiến cho những người trực tiếp cảm nhận có những cảm xúc tuyệt vời như đối với một kiệt tác thủy mặc vô cùng huyền mĩ.

Nhắc đến những công trình kiến trúc đặc sắc và giàu lịch sử của nước Nga thì không thể không nhắc đến nhà thờ thánh Basil ở Quảng trường Đỏ đẹp như trong chuyện cổ tích, Điện Kremlin cổ kính nhưng lộng lẫy và hoành tráng, nhà thờ chúa cứu thế Matxcơva với kiến trúc hấp dẫn và lịch sử bi hùng…

Nhà thờ thánh Basil.

Tôi thật mắn vì được là một trong số những người được học tập và công tác tại Nga, được đến với chân trời Nga xa xôi và giúp tôi hình dung phần nào về đất nước, con người, về tư tưởng và tính cách Nga.

Năm 2016, tôi tạm biệt nước Nga tươi đẹp, tạm biệt con người Nga hiền lành, nhân hậu, trung thực, thân thiện để về tiếp tục công tác tại Việt Nam. Dù thời gian đã trôi qua, nhưng với tôi, những ngày ở nước Nga đã, đang và sẽ sống mãi trong ký ức của tôi. Tôi sẽ không thể nào quên những kỷ niệm đẹp về đất nước tươi đẹp với những người dân trung hậu, dũng cảm, kiên cường...

Bài, ảnh: NGUYỄN DANH KHÁNH (QĐND online)