Cuối tuần vừa qua, chính quyền Séc đã trục xuất 18 nhà ngoại giao Nga tại Đại sứ quán ở Praha. Đáp trả, Nga cũng đã trục xuất 20 nhà ngoại giao của Séc. Ẩn sau vụ việc này là những nguyên nhân mang tính cạnh tranh.

Theo Phó trưởng khoa Kinh tế thế giới và các vấn đề quốc tế của trường Kinh tế cao cấp, nhà khoa học chính trị Nga Andrei Suzdaltsev, giả thuyết cho rằng, vụ nổ trong nhà kho vũ khí do lực lượng đặc nhiệm Nga dàn dựng có vẻ không thuyết phục.

Đại sứ quán Nga tại Prague, Cộng hòa Séc. Ảnh: Reuters

Theo lời ông, họ tuyên bố rằng Nga là người có lỗi, nhưng không có bằng chứng và tại sao phải mất bảy năm để tìm ra nguyên nhân? Chuyên gia này cho rằng, câu trả lời cho vụ việc tai tiếng này, chính là loại bỏ Tập đoàn năng lượng nguyên tử quốc gia Nga Rosatom trong tham gia đấu thầu xây dựng tổ máy mới của nhà máy điện hạt nhân Séc Dukovany, từng được tạo ra với sự hỗ trợ của Liên Xô.

Đây là một cuộc đấu tranh hoàn toàn mang tính cạnh tranh - công ty Mỹ Westinghouse đã đặt mục tiêu vào nhà máy này. Tập đoàn nhà nước Nga Rosatom, Westinghouse của Mỹ, Tổng công ty Điện hạt nhân Trung Quốc, EdF của Pháp và KHNP của Hàn Quốc đã nộp đơn đăng ký tham gia đấu thầu xây dựng một tổ máy điện mới tại Dukovany, được xây dựng từ năm 1985-1987 theo thiết kế của Liên Xô. Người chiến thắng trong cuộc đấu thầu phải được xác định không muộn hơn năm 2024. Việc xây dựng tổ máy sẽ bắt đầu vào năm 2029 và hoàn thành vào năm 2036. Chi phí dự án khoảng 6 tỷ euro.

Sự có thể tham gia của các công ty từ Nga và Trung Quốc trong việc xây dựng một tổ máy mới cho nhà máy điện hạt nhân đã bị các nhà lãnh đạo của các đảng đối lập, cũng như cơ quan phản gián của Séc liên tục chỉ trích. Hơn 30 đại diện của thượng viện và hạ viện đã viết một lá thư chung gửi chính phủ vào tháng 10/2020, yêu cầu họ không cho phép các công ty từ Nga và Trung Quốc đấu thầu một tổ máy điện mới vì lý do an ninh. Kết quả là công ty Trung Quốc đã bị chính phủ Séc loại khỏi các nhà thầu tiềm năng vào tháng 3 năm nay.

Ở góc nhìn khác, nhà khoa học chính trị Pavel Kanevsky nhận định rằng, quan hệ của Nga với Mỹ và các nước EU đang xấu đi. Điều này cũng có thể ảnh hưởng đến dự án dòng chảy Phương bắc 2. Do đó, có khả năng Washington gây sức ép với Brussels về dự án này, vì những cáo buộc của Cộng hòa Séc chống lại Nga.

Tương tự, chuyên gia của Viện Hàn lâm Khoa học Nga Dmitry Danilov cho rằng, Liên minh châu Âu (EU) có thể siết các biện pháp trừng phạt chống Nga vì Cộng hòa Séc. Theo ông, “các biện pháp trừng phạt của châu Âu là một vấn đề tình huống, và tất nhiên, nếu một hoặc một quốc gia châu Âu khác đề xuất thắt chặt các biện pháp trừng phạt trong một tình huống nhất định, thì tất nhiên, đề xuất này rất khó bị bác bỏ trong EU”.

Trước đó, Bộ Ngoại giao Nga đã phản đối việc Séc trục xuất các nhà ngoại giao của nước này. Cơ quan này coi quyết định của Praha là "một bước đi thù địch chưa từng có" và nhằm ủng hộ Mỹ trong bối cảnh các trừng phạt của Washington nhằm vào Nga, phá hủy nền tảng của sự phát triển bình thường trong quan hệ giữa Nga và Séc./.

Anh Tú/VOV-Moscow