Một hệ thống vũ khí đầy hứa hẹn - những chiếc tàu ngầm diesel-điện đầu tiên của Dự án 677 "Lada" với tính năng chống ồn và khả năng tàng hình cao sẽ được trang bị cho các hạm đội của Nga vào năm 2022.

Lễ hạ thủy tàu ngầm diesel-điện Kronstadt tại nhà máy đóng tàu Admiralty ờ St. Petersburgh vào tháng 9.2018

Phải mất hơn 20 năm để phát triển, lớp tàu này có thể mang theo vũ khí chính xác, và lộ trình của nó cực kỳ khó theo dõi.

"Đứa trẻ khó chiều"

Các tàu ngầm Kronstadt và Velikie Luki đã được lên kế hoạch bàn giao cho hải quân vào năm 2021, tuy nhiên, theo giải thích của Tổng giám đốc nhà máy đóng tàu Admiralty, ông Alexander Buzakov, vì nhiều lý do, trong đó quan trọng nhất là việc một trong những nhà cung cấp thiết bị đã thường xuyên chậm trễ, sai hẹn, vì thế thời hạn giao hàng đã bị trì hoãn.

Sự chậm trễ đã cản trở dự án ngay từ đầu. Công việc đã được bắt đầu thực hiện từ cuối những năm 1990, khi Saint Petersburg, tàu ngầm đầu tiên thuộc lớp này được đặt đóng. Nó được hạ thủy vào năm 2004 và dự kiến sẽ được giao cho Hải quân vào năm 2006. Tuy nhiên, mãi đến năm 2010 Hạm đội Biển Bắc mới nhận được con tàu này để đưa vào hoạt động thử nghiệm.

Các tàu "Lada" sẽ thay thế các loại tàu diesel của Dự án 877 Halibut (tức lớp tàu ngầm Kilo). Loại tàu ngầm mới nhỏ hơn, vì thế sóng sonar rất khó phát hiện. Khả năng tàng hình âm học cũng được tăng cường nhờ thiết kế thân tàu, vốn không theo tiêu chuẩn của ngành đóng tàu trong nước. Ngoài ra, Lada là tàu ngầm đầu tiên của Nga được trang bị máy phát điện kỵ khí có thể hoạt động độc lập không cần đến không khí.

Có lẽ chính vì vô số các giải pháp thiết kế mới và sự phức tạp của việc triển khai chúng trong "phần cứng" của tàu mà thời hạn hoàn tất liên tục bị trì hoãn. Chẳng hạn, trong quá trình thử nghiệm con tàu đầu tiên của dự án đã phát hiện ra các vấn đề nghiêm trọng với phức hợp thủy âm, đồng thời động cơ điện chân vịt không đủ công suất đã không cho phép phát triển tốc độ cần thiết dưới nước.

Tuy nhiên, Hải quân vẫn mong đợi các tàu ngầm diesel-điện mới, vì vậy thay vì Lada, họ đã đặt mua sáu tàu ngầm thuộc Dự án 636 Varshavyanka (tức tàu ngầm Kilo cải tiến, hiện Việt Nam đang trang bị) cho Hạm đội Thái Bình Dương.

Người bảo vệ vô hình

Theo các chuyên gia, Lada là tàu ngầm phi hạt nhân hiện đại và có triển vọng nhất của Nga.

Mặc dù có kích thước khiêm tốn nhưng chúng rất linh hoạt, có thể chống lại tàu ngầm và tàu nổi, tấn công các mục tiêu ven biển, cài đặt thủy lôi, bảo vệ bờ biển chống lại quân đổ bộ, vận chuyển các đơn vị ít người hoặc các loại hàng hóa đặc biệt.

Với các ưu điểm chính là tính tự động hóa cao và độ ồn thấp, khả năng cơ động và tự ngụy trang tốt, tàu ngầm Lada có thể được sử dụng hiệu quả trong các hoạt động phá hoại và trinh sát. Tàu được trang bị hệ thống sonar mạnh mẽ và ba ăng-ten siêu nhạy: một ở mũi tàu, hai ở hai bên hông.

Các thông số quan trọng của tàu gồm lượng choán nước khoảng 1,8 nghìn tấn, vận tốc tối đa của tàu đạt 20 hải lý/giờ. Độ sâu tối đa 350 mét. Thủy thủ đoàn chỉ có 30 người.

Về trang bị vũ khí, Lada mang được 18 ngư lôi cỡ 533 mm và 20 quả thủy lôi. Các ống phóng ngư lôi cũng được điều chỉnh để bắn tên lửa-ngư lôi chống ngầm tốc độ cao Shkval, có vận tốc lên tới 300 km/h. Và tất nhiên, Lada, giống như nhiều loại tàu ngầm hiện đại của Nga, có thể mang cả tên lửa hành trình Kalibr.

Hai chiếc Lada đầu tiên đang được chế tạo mà không có máy phát điện kỵ khí, vì hiện tại Nga vẫn chưa thể hoàn tất được việc chế tạo loại máy phát điện này. Nhưng những cá thể còn lại của lớp Lada sẽ được trang bị loại máy phát điện này.

"Lada" là lớp tàu ngầm hoàn toàn mới so với các dự án trước đó. Trong 15-20 năm qua, khoảng 150 công trình thiết kế thử nghiệm đã được thực hiện tại dự án Lada. Trên thực tế, nó là một phòng thí nghiệm lớn dưới nước. Ngoài ra, so với các dự án trước đây, "Lada" mang được nhiều ngư lôi hơn. Nhờ những đặc điểm kỹ thuật và chiến thuật độc đáo, chúng có thể giải quyết các vấn đề trên mọi hướng chiến thuật và chiến lược.

Phạm Bá Thủy (Thanh Niên online)