Lễ công bố những người chiến thắng năm thứ 14 cuộc thi của các nhà khoa học trẻ về dự án, hành động hoặc hoạt động chuyên môn có ý nghĩa nhất trong lĩnh vực khoa học và công nghệ tại Séc diễn ra ngày 7 tháng 11 tại Sono cetrum, Brno đã vinh danh Jana Nguyenová – cô sinh viên người Việt hiện đang theo học trường Đại học Y ở Berlin, Đức.

Jana Nguyenová giành một trong 6 giải danh giá của cuộc thi ở hạng mục: SANITAS "Đời sống và Sức khỏe con người", là giải thưởng của Bộ Giáo dục, Thanh niên và Thể thao CH Séc.

"Tiến bộ của quá trình không phải là ngẫu nhiên, mà là sự cần thiết", là phương châm của cuộc thi České hlavičky (những đầu nhỏ của Séc), dành cho học sinh trung học và tập trung chủ yếu vào các ngành kỹ thuật và khoa học. "Giải Nobel" là sự thừa nhận rộng rãi đối với khởi đầu của các nhà khoa học đã được trao từ năm 2005. Những sinh viên khác đạt kết quả xuất sắc trong lĩnh vực khoa học và công nghệ sẽ được giới thiệu với công chúng. Những hy vọng khoa học trẻ sẽ được trao giải ở 6 hạng mục. Một phần buổi lễ trao là giới thiệu về công trình do chính những người đoạt giải quay. Năm nay, giải ALBERTUS đặc biệt thứ 7, dành cho giáo viên, cũng được trao.

Ban giám khảo gồm chủ tịch, phó chủ tịch và 7 thành viên. Điều kiện tham gia: ứng viên phải mang quốc tịch Séc và có tư cách là học sinh trung học toàn thời gian tại Séc trong thời gian không quá 6 tháng trước ngày kết thúc hoặc đã hoàn thành xuất sắc việc học của mình trong khoảng thời gian này.

Cuộc thi được công bố hàng năm bởi công ty Česká hlava PROJEKT z.ú. hợp tác với Bộ Giáo dục, Thanh niên và Thể thao. Nó dành cho học sinh trung học ở Séc. Những người chiến thắng sẽ nhận được một phần thưởng tài chính 30 ngàn korun.

Trong cuộc thi, giải thưởng được trao trong 6 hạng mục. Một giải thưởng được trao cho mỗi hạng mục. Mỗi đề cử có thể được gửi đến nhiều hạng mục cùng một lúc.

1.MERKUR "Con người và Xã hội", Giải thưởng VŠE

2.GENUS "Thiên nhiên quanh ta", giải thưởng của hãng Veolia

3.INGENIUM "Thế giới Máy tính và Truyền thông", giải thưởng của hãng IDEA StatiCa

4.FUTURA "Giải pháp cho tương lai", Giải thưởng của hãng ČEZ

5.SANITAS "Đời sống và Sức khỏe con người", giải thưởng của Bộ Giáo dục, Thanh niên và Thể thao

Giải thưởng được trao cho các công trình và dự án chuyên môn trong lĩnh vực khoa học tự nhiên liên quan đến sức khỏe con người, các quá trình sinh học và hóa học góp phần tìm hiểu chức năng của cơ thể con người hoặc cho các công trình và dự án trong lĩnh vực vi rút học, vi sinh, y sinh học và các lĩnh vực liên quan, kết quả của liên quan đến sức khỏe con người.

6.UNIVERSUM "Con người và Khoa học Chính xác", giải thưởng của Crytur và Khoa Toán lý, Đại học UK

Trong năm nay, tại cuộc thi SOČ - Hoạt động chuyên môn của các trường trung học - toàn quốc lần thứ 42 do Bộ giáo dục công bố và tổ chức dưới sự bảo trợ của Viện giáo dục quốc gia Séc tổ chức diễn ra trong hai ngày 13 và 14 tháng 6, Jana Nguyenová người gốc Việt đã giành được vị trí đầu tiên trong hạng mục Y tế với công trình Cơ chế kích hoạt các tế bào ung thư để vượt qua căng thẳng chuyển hóa cực đoan.

Từ thành tích khi học ở trường Gymnazium, Jana Nguyenová đã nhận được bổng DAAD 6 năm của Đức và nhận thêm học bổng 3 năm của thành phố Brno, Séc cho việc tiếp tục học tập của mình.

Jana Nguyenová - Cô nữ sinh tài năng ở Brno thuộc lớp con em người Việt thế hệ thứ 2 thứ 3 ở Séc cũng mang lại tiếng thơm cho cộng đồng người Việt ở Séc từ nhiều năm nay. Cô đã giành nhiều giải thưởng trong các cuộc thi khi còn học ở trường Gymnazium ở cấp tỉnh, quốc gia và quốc tế. Không những học giỏi, Jana Nguyenová còn là vận động viên Karate xuất sắc, cũng đạt được thứ hạng cao trong cuộc thi ở Brno.

Biết các tiếng Việt (nói tốt), Đức, Anh và Séc, biết đánh đàn piano Jana Nguyenová cũng thường tham gia các hoạt động của cộng đồng người Việt nơi đây vào dịp Tết nguyên đán hay Trung thu. Em rất thích nấu và ăn các món ăn Việt Nam.

Jana Nguyenová là con thứ 2 của ông Nguyễn Sâm và bà Phạm Thúy Mai. Ông bà sinh cả 2 cô con gái tại Séc. Người chị là Phương Uyên hiện đang học năm thứ 3 Trường Y ở Praha cũng có nhiều thành tích xuất sắc trong học tập từ nhỏ tới nay và hiện đang tham gia chống dịch tại bệnh viện ở Krč, Praha.

Tiêu đề công trình của Jana Nguyenová từ trường Gymnázium Matyáše Lercha, Brno: Cơ chế cho phép tế bào khối u sống sót sau căng thẳng chuyển hóa khắc nghiệt

Ung thư chắc chắn là một trong những căn bệnh hiện đại đáng sợ nhất của nền văn minh. Mặc dù nguyên nhân gây ra đột biến gen và các loại khối u có thể khác nhau nhưng chúng có một điểm chung: chúng thay đổi quá trình trao đổi chất để đáp ứng nhu cầu phát triển và sinh sôi nhanh chóng của tế bào. Nhiệm vụ của các nhà nghiên cứu là xác định những điểm khác biệt này giữa tế bào khỏe mạnh và tế bào khối u và tìm cách tiêu diệt tế bào khối u bằng cách ngăn cung cấp chất dinh dưỡng để chúng "chết đói". Trong công việc của mình, tôi tập trung vào khả năng chống lại các tế bào hắc tố ác tính (ung thư da) chống lại sự căng thẳng chuyển hóa cực độ. Căng thẳng trao đổi chất là tình trạng tế bào bị thiếu oxy, chất dinh dưỡng và các kích thích khác cần thiết cho sự phát triển. Hầu hết bệnh nhân bị u hắc tố ác tính phát triển sức đề kháng mắc phải một vài tháng sau khi bắt đầu điều trị. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ tại sao và tôi đã có thể làm sáng tỏ một số cơ chế cho phép các tế bào đối phó với căng thẳng.

Trong quá trình làm việc, tôi dần dần gây căng thẳng cho các tế bào bằng cách từ chối cho chúng tiếp cận với chất dinh dưỡng. Một kết quả thú vị là chúng có thể đối phó với căng thẳng chuyển hóa cực độ, khi chúng không được tiếp cận với bất kỳ chất dinh dưỡng nào. Nghịch lý thay, các tế bào u ác tính vẫn sống sót ngay cả khi tôi chặn đồng thời quá trình phosphoryl hóa oxy hóa và đường phân của chúng, hai trong số các con đường chính của quá trình chuyển hóa năng lượng. Ngược lại, khi bị ức chế chỉ sự phosphoryl hóa oxy hóa chúng mới chết đáng kể. Tôi cũng phát hiện ra rằng các tế bào, khi thiếu glucose làm nguồn năng lượng chính của chúng, chúng sử dụng axit amin glutamine làm nguồn thay thế carbon. Phát hiện này có thể phục vụ cho việc phát triển các loại thuốc chống ung thư mới, vì các tế bào bị "bỏ đói" bởi cả glutamine và glucose có thể dễ bị chết hơn. Hơn nữa, tôi đã làm rõ rằng các tế bào u ác tính với chức năng ti thể bị suy giảm và kinase* PIKfyve làm giảm sản xuất các gốc oxy phản ứng, cho phép chúng tồn tại qua gây áp lực oxy hóa.

Các cơ chế như vậy, kích hoạt các tế bào khối u trong quá trình gây căng thẳng trao đổi chất, có thể giải thích sự kháng thuốc của khối u ác tính đối với các phương pháp điều trị được sử dụng nhiều nhất hiện nay. Tuy nhiên, cần phải tìm kiếm những khác biệt khác giữa chuyển hóa của tế bào khỏe mạnh và chuyển hóa được lập trình lại của tế bào ung thư để chúng ta có thể phát triển phương pháp điều trị nhằm mục tiêu hiệu quả nhất trong tương lai.

Do đó, những thay đổi trong quá trình trao đổi chất của tế bào ung thư không chỉ có ý nghĩa là con đường tồn tại của nó mà còn có thể là một công cụ đắc lực trong tay các bác sĩ và nhà khoa học để tiêu diệt nó.

*kinase là một enzym chuyển một nhóm photphat từ phân tử cho năng lượng cao sang phân tử đích cụ thể (cơ chất). Quá trình này được gọi là quá trình phosphoryl hóa.

QT (secviet)

Một số hình ảnh: