Trong khuôn khổ các hoạt động kỷ niệm 75 năm Chiến thắng cuộc Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại, Bộ Quốc phòng LB Nga đã tiến hành xây dựng và chuẩn bị khánh thành Nhà thờ Chiến thắng và Con đường tường niệm trong khuôn viên Bảo tàng Kubinka, ở ngoại ô thủ đô Moscow. Nhân dịp này, Bộ Quốc phòng Nga cũng vinh danh bảy chiến sĩ Việt Nam, từng tham gia Hồng quân Liên Xô chiến đấu chống Phát-xít Đức trong cơ sở dữ liệu trên Con đường tưởng niệm.

Đại sứ Ngô Đức Mạnh thăm Con đường tưởng niệm.

Nhận lời mời của Bộ Quốc phòng LB Nga, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam Ngô Đức Mạnh, Cơ quan Tùy viên Quốc phòng Việt Nam tại LB Nga đã tới thăm công trình Nhà thờ Chiến thắng và Con đường Tưởng niệm. Trên Con đường tưởng niệm, Đại sứ Ngô Đức Mạnh và các đại biểu cùng nhau xem lại những hình ảnh, dòng chữ ghi danh các liệt sĩ Việt Nam, đã hy sinh thân mình trong cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại, góp phần chặn đứng thảm họa Phát-xít.

Năm 1926, theo sáng kiến của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc gửi tới Ban Chấp hành Quốc tế Cộng sản, một số thanh niên Việt Nam yêu nước đã được gửi sang Liên Xô để học tập. Khi Chiến tranh thế giới thứ 2 nổ ra, một số thanh niên trong nhóm này đã quyết định tham gia quân đội Xô Viết chống lại sự xâm lược của Phát-xít Đức. Nhiều người đã anh dũng chiến đấu và ngã xuống trong cuộc chiến bảo vệ thành phố Moscow năm 1941.

Đến nay, nhờ những nỗ lực của Đại sứ quán Việt Nam tại LB Nga, các cơ quan chức năng và bạn bè Nga, đã xác định được tên, tuổi của bảy chiến sĩ đã từng tham gia chiến đấu chống phát-xít trong cuộc Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại. Đó là các ông Lê Phan Chăn (bí danh Lý Phú San), sinh ngày 01-6-1900 tại Tân Ước, Thanh Oai, Hà Đông (nay là TP Hà Nội); Đinh Trường Long (bí danh Lý Văn Minh), sinh năm 1910, tại xã Hải Lộc, huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa; Vương Thúc Thoại (bí danh Lý Thúc Chất), sinh năm 1910, tại Làng Sen, xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An; Vương Thúc Liên (bí danh Vương Thúc Tình), sinh năm 1903, tại Làng Hoàng Trù, xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An; Hoàng Thế Tư (bí danh Lý Anh Tạo), sinh năm 1910, tại Làng Hoàng Trù, xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An; Nguyễn Sinh Thân (bí danh Lý Nam Thanh), sinh năm 1908, tại Làng Sen, xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An và Ngô Chí Thông (bí danh Lý Chí Thông), sinh năm 1910 tại xã Thạch Minh, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh.

Hình ảnh chiến sĩ Việt Nam được vinh danh trong Con đường tưởng niệm.

Năm 1986, Đoàn Chủ tịch Xô-viết tối cao Liên Xô đã ra sắc lệnh đã truy tặng các ông Vương Thúc Tình, Lý Thúc Chất, Lý Nam Thanh, Lý Anh Tạo và Lý Phú San "Huân chương Chiến tranh Vệ quốc hạng nhất" vì lòng dũng cảm thể hiện trong các trận chiến gần Moscow chống quân chiếm đóng phát xít Đức. Ngoài ra, họ còn được truy tặng Huy chương vinh danh 40 năm chiến thắng.

Trả lời phỏng vấn Báo Nhân Dân, Đại sứ Ngô Đức Mạnh cho biết: "Thời gian qua, Đại sứ quán Việt Nam tại LB Nga đã phối hợp các tổ chức và cá nhân có liên quan để thu thập các thông tin, tư liệu bổ sung về những chiến sỹ tình nguyện này. Các thông tin thu thập được chúng tôi đã báo cáo về Bộ Quốc phòng Việt Nam để chuyển cho phía Nga. Cũng cần nói thêm rằng, do thời gian đã lùi xa khá lâu, công tác lưu trữ thời chiến tranh nên việc thu thập các thông tin gặp rất nhiều khó khăn. Đến nay, rất mừng là danh tính của tất cả bảy chiến sĩ tình nguyện Việt Nam đã được xác định và sẽ được ghi trang trọng trong dự án Con đường tưởng niệm của Nhà thờ chính các LLVT Nga ở đây".

Bích họa về các chiến sĩ Hồng quân trong Nhà thờ Chiến thắng.

Đại sứ Ngô Đức Mạnh bày tỏ lòng tự hào khi đã có nhưng chiến sĩ cách mạng Việt Nam tham gia trực tiếp vào cuộc chiến tranh vĩ đại bảo vệ Moscow, bảo vệ Liên Xô. Đây là minh chứng sống động cho mối quan hệ truyền thống, hữu nghị tốt đẹp giữa nhân dân hai nước Việt Nam và LB Nga. Đại sứ nhấn mạnh, nhân dân Việt Nam cũng luôn ghi nhớ có nhiều chuyên gia Liên Xô đã sang giúp đỡ, kề vai sát cánh cùng nhân dân Việt Nam trong cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Máu đào của các anh hùng, liệt sĩ Việt Nam và Nga tô thắm thêm tình hữu nghị thủy chung giữa hai nước.

75 năm đã trôi qua, nhưng với việc được vinh danh trên Con đường tưởng niệm, những đóng góp xương máu của các chiến sĩ Việt Nam chiến đấu trong cuộc Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại trong trong nỗ lực chống chủ nghĩa Phát-xít sẽ mãi được ghi nhớ. Và đây cũng là một minh chứng rõ nét nhết về tình đoàn kết, hữu nghị lâu dài giữa nhân dân hai nước Việt Nam - LB Nga.

Nhà thờ Chiến thắng được xây dựng với chủ đề chính là kỷ niệm 75 năm Chiến thắng trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại. Tính đến đỉnh cây thánh giá, nhà thờ hùng vĩ này cao 95 m. Đường kính mái vòm chính của nhà thờ là 19,45 m tượng trưng cho năm kết thúc Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại (1945). Chiều cao của tháp chuông là 75 m vì năm 2020 đánh dấu 75 năm kết thúc Chiến tranh Thế giới thứ II. Chiều cao mái vòm nhỏ là 14,18 m tượng trưng cho 1.418 ngày đêm của Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại. Con đường tưởng niệm là quần thể bảo tàng ấn tượng ghi lại lịch sử từng ngày, đêm của cuộc chiến tranh, với 1.418 bước đi tượng trưng của Hồng quân Xô Viết đi đến chiến thắng cuối cùng vào năm 1945.

NAM ĐÔNG - Phóng viên Báo Nhân Dân thường trú tại Nga (NDĐT)