Gần 1000 người gốc Việt ở Phần Lan không còn nói tiếng Việt nữa và con số này sẽ còn tăng lên trong tương lai.

Bảo vệ đa dạng ngôn ngữ

Ngôn ngữ, với ý nghĩa phức tạp của chúng đối với bản sắc, giao tiếp, hội nhập xã hội, giáo dục và phát triển, có tầm quan trọng chiến lược đối với con người và hành tinh. Tuy nhiên, do quá trình toàn cầu hóa gia tăng, nhiều ngôn ngữ đã và đang bị đe dọa biến mất hoàn toàn. Khi ngôn ngữ mờ dần, tấm thảm phong phú về sự đa dạng văn hóa của thế giới cũng mất theo. Cơ hội, truyền thống, trí nhớ, cách suy nghĩ và cách thể hiện độc đáo - nguồn lực quý giá để đảm bảo một tương lai tốt hơn - cũng bị mất.

Ít nhất 43% trong số hơn 6000 ngôn ngữ ước tính trên thế giới đang bị đe dọa. Cứ hai tuần một ngôn ngữ biến mất mang theo toàn bộ di sản văn hóa và trí tuệ. Sự đa dạng ngôn ngữ ngày càng bị đe dọa khi ngày càng nhiều ngôn ngữ biến mất. Trên toàn cầu, 40% dân số không được tiếp cận với một nền giáo dục bằng ngôn ngữ mà họ nói hoặc hiểu. Chỉ có vài trăm ngôn ngữ thực sự được dành một vị trí trong các hệ thống giáo dục và phạm vi công cộng, và chưa đến một trăm ngôn ngữ được sử dụng trong thế giới kỹ thuật số.

Ý tưởng kỷ niệm Ngày quốc tế tiếng mẹ đẻ là một sáng kiến của Bangladesh, được UNESCO phê duyệt tại Hội nghị toàn thể năm 1999 và đã được kỉ niệm trên toàn thế giới từ tháng 2/2000.

Năm nay ở Phần Lan và các nước Bắc Âu, cùng với việc kỉ niệm Ngày quốc tế tiếng mẹ đẻ, các nước còn kỉ niệm Tháng đa ngôn ngữ từ ngày 21/2 đến ngày 21/3/2020, Ngày thơ thế giới và Ngày quốc tế xóa bỏ phân biệt chủng tộc. Tháng đa ngôn ngữ đã được tổ chức tại Phần Lan như là một lễ hội ngôn ngữ hàng năm kể từ năm 2015.

Tiếng Việt và việc dạy, học tiếng Việt ở Phần Lan

Tiếng Việt là một trong hơn 150 ngôn ngữ được nói ở Phần Lan. Người nói các ngôn ngữ khác nhau được quyền sử dụng tiếng mẹ đẻ của mình trong một số lĩnh vực như an sinh xã hội, y tế, cảnh sát và tòa án. Chính quyền địa phương đảm bảo dịch vụ phiên dịch và chi phí cho các lĩnh vực này.

Trong lĩnh vực giáo dục, cũng như các nước Bắc Âu, ở Phần Lan, học sinh ở bậc học phổ thông (lớp 1-lớp 12) trong cả nước được học tiếng mẹ đẻ miễn phí ở trường, nếu có số đủ lượng để tổ chức lớp theo quy định của các cơ sở giáo dục. Hàng năm, trước khi kết thúc năm học, các học sinh đăng kí với các trường nguyện vọng học tiếng mẹ đẻ cho năm học sau để trường tìm giáo viên và tổ chức lớp. Vì vậy tùy theo nguyện vọng của học sinh từng năm mà số lượng học sinh và lớp học tiếng mẹ đẻ được tổ chức khác nhau.

Theo số liệu của Cơ quan Giáo dục Quốc gia, năm 2018, ngoài tiếng Phần Lan, tiếng Thụy Điển và tiếng Sami (3 ngôn ngữ bản địa của Phần Lan) có 58 ngôn ngữ nước ngoài được dạy cho 20732 học sinh như tiếng mẹ đẻ ở 88 trường học trong cả nước, mỗi tuần 2 tiết. Trong số đó có 494 học sinh Việt Nam học tiếng Việt như tiếng mẹ đẻ trên tổng số 941 trẻ em người gốc Việt từ 7-14 tuổi. Như vậy, nếu tính thêm cả số học sinh từ 15-17 tuổi thì chỉ chưa đầy một nửa (50%) số học sinh gốc Việt học tiếng Việt như tiếng mẹ đẻ ở các trường học Phần Lan, còn hơn một nửa khác không học.

Mặt khác, cũng theo số liệu của Cơ quan thống kê quốc gia, cho đến hết năm 2018, tổng số người gốc Việt ở Phần Lan là 11385 người. Song số người nói tiếng Việt như tiếng mẹ đẻ chỉ có 10440 người. Như vậy gần 1000 người gốc Việt không còn nói tiếng Việt nữa và con số này sẽ còn tăng lên trong tương lai.

Võ Xuân Quế (Phần Lan) - quehuongonline