Nhân dịp kỷ niệm 45 năm (1974-2019) ngày người Việt Nam đầu tiên đến ČKD Praha, tối ngày 10 tháng 11, những người đã từng học tập và làm việc đã tổ chức buổi gặp mặt giao lưu tại Praha với hơn 200 người tham dự. Đây là lần thứ 2 tập trung được đông đảo với hơn 100 người ČKD Praha, phần lớn là những người sinh sống ở Séc còn có nhiều người tới từ Đức, Anh tới và cả từ Việt Nam.

Lần đầu tiên những người ČKD Praha gặp mặt đã diễn ra ở thành phố Karlovy Vary vào cuối tháng 9 năm 2018.

Vào năm 1974, có 175 người Việt Nam đầu tiên đã tới Tiệp khắc học là làm việc và đoàn cuối là vào năm 1989 gồm nhiều người lao động hơn tại các cơ sở ČKD Praha như: ČKD Tatra Smíchov, Naftové motory, Technické služby, Lokomotivka – Sokolovo, Kompresory, Elektrotechnika, Slévárny....

Buổi gặp mặt giao lưu đã cho những người cùng làm việc, cùng đến thuộc ČKD Praha sau nhiều năm xa cách, bận rộn công cuộc mưu sinh cơ hội để nhớ lại, gặp lại những người xưa, những kỷ niệm xưa. Những lớp người đầu tiên đặt chân đến đây đều đã hơn 60 gần 70 tuổi và những đợt sau cùng cũng đã trên 50. Những năm tháng tuổi thanh niên sôi nổi đã lùi rất xa, nhưng kỷ niệm và tình cảm gắn bó ngày mới bước chân lên xứ lạ vẫn còn mãi in dấu trong lòng mỗi người.

Theo ông Nguyễn Văn Lập thuộc những người trong đợt đầu tiên tới ČKD Praha, đợt này đa phần gồm các thanh niên nam 17 tuổi và lớn tuổi hơn một chút đến Praha, nước Tiệp khắc khi đó sau một chặng đường dài đi tầu qua Trung Quốc, Nga. Họ có khoảng 500 người ở trong 10 toa tầu, đi gần 20 ngày từ Việt Nam qua tới Tiệp Khắc. Và câu chuyện „Ăn cơm (trư(s) phan - chī fàn) kiểm điểm“ khi đi tầu trên đất Trung Quốc vẫn còn trong tâm trí của nhiều người. Ngày đó tuổi thanh niên chóng đói khi nhân viên người Trung Quốc gọi lần lượt từng toa đi ăn cơm, có người ở toa chưa tới lượt đã trốn đi ăn với những người ở toa được gọi, bị phát hiện và bị kỷ luật.

Đối với họ những kỷ niệm về chuyến đi tầu tới Séc, về bắt đầu cuộc sống học tập và lao động ngày đó khó có thể quên, đặc biệt là nhiều câu chuyện đã trở thành giai thoại.

Ngày đó thường phòng ở dạng ký túc xá có 6 người, họ sống, học tập và làm việc rất kỷ luật. Sáng 5:30 dậy tập thể dục và ăn sáng, đồ đạc rất ngăn nắp. Tối nào cũng học đến 9 giờ tối và 10 giờ đi ngủ. Nhiều người học chưa xong sẽ học tiếp ở nhà tắm, nhà vệ sinh hay những nơi khác để không ảnh hưởng tới những người ngủ. Họ ăn ở nhà ăn tập thể nhưng thứ 7 và chủ nhật là những ngày nghỉ thì họ được phát đồ ăn. Hồi đó không cho nấu ăn thêm. Đang tuổi ăn, tuổi lớn, nhưng nhiều người tới thứ 7 là gần hết đồ ăn, họ phải bí mật nấu ăn thêm mà bếp được sáng tạo từ bàn là. Những nỗi khổ sở của tuổi thanh niên còn là câu chuyện về hậu quả khi không được yêu, không có cuộc sống tình dục.

Hồi đó, một cán bộ phụ trách đoàn chỉ mặc áo kẻ cũng bị nhắc nhở phải thay áo khác. Không được mặc quần bò để tóc dài. Tùy theo mức độ vi phạm tái phạm quy định, có thể ở các mức cảnh cáo đội, mà nếu cảnh cáo toàn Tiệp là phải về nước.

Háo hức về buổi gặp mặt, nhiều người đã tới sớm, họ tìm những nét thân quen từ những bạn bè xưa đã xa cách vài chục  năm, những người cùng chuyến đi sang Tiệp Khắc, cùng làm, cùng sống. Những tâm tình về những ngày tháng đó đều sống lại trong tâm chí họ, ngợp trong những kỷ niệm mà họ muốn cứ kéo dài mãi. Họ gọi nhau bằng những cái tên thân thuộc, những biệt danh có từ ngày xưa, hay cả những từ, câu nói tiếng Séc trong giao tiếp, cuộc sống đã đi vào ký ức khó quên thời đó của mình.

Những ca khúc từ những năm tháng xa xưa đã được những người gặp mặt hát lại cho nhau nghe và họ cùng chụp những tấm ảnh ghi lại buổi gặp mặt ấm áp thân tình này. Những người cùng đoàn sang năm 1974, 1981, 1982, U58B, 1987, 1988 và đoàn cuối cùng 1989 hay cùng nhà máy cũng chụp những bức hình riêng để nhớ hơn nữa những khuôn mặt bạn bè đã trải qua mấy chục năm sương tuyết nơi đất khách quê người. 

Trong buổi giao lưu gặp mặt lần này, những người có mặt đã bầu ra ban liên lạc gồm 24 người để tập hợp ngày càng đông người Việt đã học tập và làm việc ở ČKD Praha cũng như quyết định hàng năm sẽ gặp mặt ở Séc.

Những người đến ČKD Praha đợt đầu sau thời gian học tập và làm việc thường trở về Việt Nam, sau đó họ quay lại Séc. Còn những người đợt cuối thì phần lớn thường ở lại Séc hay một số đi tới Đức. Những đợt đầu đa phần là nam giới, sau này mới có thêm ít nữ. 

Ông Marcel Winter, chủ tịch danh dự Hội người Séc Việt đã từng làm tại nhà máy ČKD Naftové motory Praha 5, thời gian này đồng thời ông cũng là đốc công dạy môn vẽ kỹ thuật thuộc trường trung cấp dạy nghề kỹ thuật máy ČKD Praha 9.

Những người từng học tập và làm việc ở ČKD ở Việt Nam cũng thường xuyên tổ chức giao lưu gặp mặt hàng năm cả hàng chục năm nay để cùng nhớ về bạn bè và năm tháng tuổi trẻ nơi xứ người đã giúp họ trưởng thành hơn trong cuộc sống hôm nay.

Cùng đến từ Việt nam, cùng xa quê hương làm việc ở xứ người, những người trong đoàn cùng gắn bó với nhau mấy năm ròng cả trong công việc và cuộc sống hàng ngày. Từ những chàng trai "Mười tám, đôi mươi" ngày nào giờ gặp lại mái đầu ai cũng đã điểm sương nhưng những người đã từng gắn bó với ČKD Praha ngày nào cũng rất cảm ơn đất nước trung Âu xinh đẹp này đã cho họ những kiến thức và cơ hội để ngày nay có được cuộc sống hạnh phúc trên quê hương thứ hai này.

ČKD Praha trong những năm 1965 až 1990 là một trong những doanh nghiệp cơ khí, chế tạo máy lớn nhất và quan trọng nhất ở Séc, với hơn 50 ngàn lao động trong 30 cơ sở (17 nhà máy, 11 cơ sở dành cho mục đích đặc biệt và hai công ty - Přerov Engineering Works và Pragoinvest, một công ty ngoại thương) cung cấp sản phẩm cho 79 nước trên thế giới, trong đó có 24 nước châu Á. Chủ yếu gồm các nhà máy ở Praha, ngoài ra còn ở cả Beroun, Hradec Králové, Náchod, Ústí nad Orlicí, Kutná Hora, Slaný... Năm 1990, công ty nhà nước ČKD Praha chuyền thành ČKD Praha, a.s.

Từ năm 1973 của thế kỷ trước, Cộng hòa Séc đã tiếp nhận học sinh Việt Nam sang đào tạo và học nghề. Đặc biệt, tại Hiệp định hợp tác lao động giữa Việt Nam và Tiệp Khắc (cũ nay là cộng hòa Séc và Slovakia), từ năm 1980 đến năm 1989 đã có hơn 37 000 lao động Việt Nam được cử sang làm việc tại Tiệp Khắc, cùng với gần 10 000 học sinh học nghề chuyển sang hợp tác lao động. Năm 1994, Chính phủ hai nước tiếp tục ký hiệp định hợp tác song phương về lao động, nhưng số lượng lao động Việt Nam tại Séc ngày một giảm dần.

Secviet

Một số hình ảnh: