Sau khi thi minimum (thi tối thiểu) xong, ông bắt tay vào làm luận án (disertační práce). Trước hết phải đặt tên đã, hai thầy trò bàn với nhau, vì tên của nó phải thể hiện nội dung của luận án. Cuối cùng thày quyết định là “Metody řízení v lokální síti” (các phương pháp điều khiển trong mạng máy tính cục bộ). Sau khi thảo luận kỹ với konzultant, thày bảo, thôi, cứ giả định là có hub rồi (luận án của một nữ sinh viên người Bungaria) với 4 cổng (port) cho một mạng cục bộ có 6 máy tính được nối với nhau để thể hiện được ý tưởng mà không quá phức tạp nhưng cũng không quá tầm thường. Mạng máy tính cục bộ cũng đã tồn tại rất nhiều mô hình rồi, nhưng ông chọn mô hình star techology (công nghệ hình sao). Thày đồng ý. Phải dùng phương pháp mô phỏng thôi chứ làm sao có được một mạng máy tính như thế được, ngôn ngữ lập trình hồi đó phổ biến là Pascal nên ông tìm mua, cũng may là có một quyển sách tốt viết về ngôn ngữ đó, ông đọc rất kỹ và thực hành từ những bài toán đơn giản đến phức tạp để phục vụ cho công việc của mình.

Nhưng tại bộ môn không có hệ điều hành, cũng như không có phiên bản paralelní (song song) pascal, bí rồi đây. Hồi ấy đã sang hè rồi, thời gian cũng gấp rồi, làm sao đây? Ông trao đổi với thày, thày bảo, thế thì gặp konzultant vậy. Thày lấy xe riêng, hai thầy trò tới gặp konzultant vì anh ta đang cùng sinh viên đi hái chmel (hoa bup lông để làm bia), anh ta gợi ý, phải rời rạc hóa thôi, ông hiểu rồi và sau bữa bia trưa, hai thầy trò lại về Praha. Phải chọn hàm tạo số ngẫu nhiên và tạo sơ đồ thuật toán để viết chương trình mô phỏng. Rồi đến việc coding (viết chương trình), thầy bảo sẽ cho các sinh viên CNTT của bộ môn hỗ trợ thêm, tốt quá rồi. Ông gặp các sinh viên này, giải thích cho họ thuật toán, họ coding và chuyển kết quả cho ông, mọi việc tiến triển khá tốt. Ông gộp tất cả lại thành một chương trình mô phỏng lớn, chỉnh sửa liên tục và chạy trên máy tính của bộ môn. Vì là bài toán mô phỏng và thống kê để so sánh các phương pháp điều khiển, ưu điểm, nhược điểm và những giải pháp khắc phục. Ngồi máy tính hầu như suốt ngày, nhiều lúc cũng thấy mệt thật. Có chuyện này ông muốn kể thêm, thày Koníček cũng ngồi cùng dãy làm máy tính, nhưng ông thấy thày chuyên vẽ các graf (đồ thị), việc của thày, ông chỉ thấy thế. Nhưng thày này lại nói với thày hướng dẫn của ông là cái thằng aspirant (NCS) của anh nó chạy chương trình gì mà chiếm nhiều bộ nhớ thế, những người khác luôn thắc mắc sao máy tính lại chậm thế? Thầy bảo, kệ ông ấy đi, em hãy lo việc của mình, chuyện chẳng có gì đâu.

Ông yên tâm và tiếp tục công việc của mình. Rồi đến lúc phải viết luận án chứ. Tuy biết tiếng Séc của ông không đến nỗi tồi, nhưng thày vẫn bảo, viết được trang nào thì đưa cho thày đọc và sửa hộ. Nhiều khi ông chỉ kịp viết bằng bút chì để dễ sửa, nhưng thày vẫn chịu khó đọc và sửa câu chữ. Thày bảo, anh viết không sai nhưng người Séc người ta nói và viết như thế này kia. Thày rất thân thiện. Thày kể là vợ thày là bác sĩ, thày nói vui chính thày cũng không biết nhiều về Praha (Já moc Prahu neznám!). Đôi khi, vào tầm trưa, thày rủ đi ăn trưa cùng, đi bộ thôi vì nhà ăn ở 51 phố Spálená (cùng gần Karlák).  Thày cũng thỉnh thoảng ghé qua kolej Strahov vào thăm ông, thày thích ăn món bánh đa nem của Việt Nam, và bao giờ ông cũng gói thêm để đưa cho thày mang về nhà. Có lần thày phải nhập viện, ông đến thăm thày, thày bảo mình có nádor (ung bướu), rồi thày cũng ra viện, từ đó thày theo chế độ ăn hơi lạ, nhịn và ít ăn hơn.

Hôm ông bảo vệ luận án, thày đến sớm, dặn dò. Nhưng ông hơi lo vì thày Koníček cũng ở trong hội đồng, ông lo vì có hai lý do, một là ông đã từ chối thày là školitel của mình, hai là thày không mấy có cảm tình, ông cảm thấy thế thôi. Nhưng không có chuyện gì cả.

Thày Jáneš, chủ nhiệm bộ môn máy tính FEL-ČVUT Praha làm chủ tịch hội đồng, hôm ấy được tổ chức ở FEL ČVUT Praha, Dejvice, ông rất tự tin và trình bày khá dài, hơn 15 phút. Có đại diện của Ban quản lý lưu học sinh của Sứ quán Việt Nam, vị này nói anh nói hơi dài, ông liền cự lại, cho nói dài hay ngắn là quyền của Hội đồng, họ không ngắt lời tôi thì sao tôi phải dừng lại? Ấy là vào đầu năm 1987.Tất nhiên phải có các ý kiến phản biện, nhưng không có ý kiến nào chê bai, nói chung là pozitivní.

Nhiều thành viên của Hội đồng phát biểu cho rằng luận án nghiên cứu vấn đề rất thời sự, nên được tiếp tục nghiên cứu, và họ ngạc nhiên là một NCS nước ngoài nhưng viết tiếng Séc sao tốt thế? Ông thày nhìn về phía ông và nháy mắt, ông hiểu.

Sau này khi đã về Việt Nam, hai thày trò vần tiếp tục có thư từ, nhưng rồi dừng hẳn vì ông biết thày đã không qua khỏi căn bệnh quái ác – bệnh ung thư. Nói thêm về thày Jáneš, tuy không nhận ông làm aspirant do thày trực tiếp hướng dẫn, nhưng thày rất có thiện cảm với ông, ngày thày sinh nhật 50 tuổi, ông cũng được thày mời đến dự và ông chỉ có món quà vô cùng nhỏ tặng thày. Còn một chuyện nữa mà ông luôn cảm thấy mình có lỗi, ấy là thày tặng ông ảnh của thày vì ông có nói với thày là ở Việt Nam có tranh sơn mài, nếu chân dung của thày được vẽ sơn mài thì sẽ rất bền lâu, nhưng ông đã không làm được vì những biến động sau cuộc cách mạng nhung ở Tiệp khắc.

Thời ông ở đó, cả hai lần, ông thấy đó quả thực là quê hương thứ hai của mình theo đúng nghĩa, những con người tử tế và độ lượng, một đất nước tươi đẹp và bình yên.

NKV