Doanh nhân Việt Nam sẽ là người thuê mới những cửa hiệu tự phục vụ truyền thống của hãng CBA tại các khu định cư hay các làng nhỏ tại tỉnh Liberecký. Không ai khác quan tâm đến những cửa hàng này. Dân chúng có mối lo ngại rằng mất các liên lạc xã hội. Một số nơi các cửa hàng tự phục vụ sẽ chấm dứt tồn tại hoàn toàn.

"Trong cửa hàng của mình họ nhìn vào điện thoại di động hay xem phim. Họ không nói chuyện với chúng tôi. Do họ không hiểu chúng tôi nhiều," một phụ nữ khoảng 70 tuổi lo lắng  tâm sự, khi cầm tay nắm cửa hàng tự phục vụ ở Vratislavice - Liberec.

Tới cuối tháng 9 doanh nhân Việt Nam sẽ tiếp quản cửa hàng. Chủ yếu những người cao tuổi cảm thấy bất an. Họ không biết bao nhiêu người bán hàng sẽ ở lại. Với họ nhiều khi những người bán hàng quan trọng hơn chuyện mua bán. Những phụ nữ sau quầy thu ngân trò chuyện với họ, bởi họ đã quen biết nhau nhiều năm.

Siêu thị đang được bán. Nó chỉ đặt hàng như bánh ngọt hoặc các sản phẩm từ sữa.

Mọi người đang thảo luận về sự thay đổi sắp tới. Một số phản ứng cực đoan. „Làm thỉnh nguyện để một cửa hàng Việt Nam đóng cửa? Nhưng quanh đây có 3 cửa hàng thực phẩm của Việt Nam, bây giờ họ sẽ có cả cửa hàng tự phục vụ của chúng ta nữa," một phụ nữ cao niên khác bực bội một cách ngây thơ khi nói chuyện với người phụ nữ bán hàng.

Thực tế là cửa hàng thực phẩm của người Việt gần nhất cách cửa hàng tự phục vụ 200 m. Hai cái nữa cách khoảng 300 mét. Cả hai cửa hàng Việt Nam gần như liền kề, chỉ đường tầu điện chia cách chúng.

"Nhưng, thưa bà, điều đó không được. Họ rất thông minh. Bà không làm được bất cứ điều gì với điều này," bà Christina Vlčková ở quầy thu tiền cười với lời đề nghị.

Bản thân bà thu tiền sẽ rời đi do có người thuê mới. "Đúng là tất cả chúng ta đều biết nhau ở đây. Mặc dù người thuê mới muốn thuê tôi, nhưng tôi không quan tâm. Tôi không muốn đánh giá trước người này, nhưng phong cách của họ không phù hợp với tôi. Tôi biết ở các cửa hàng thực phẩm Việt Nam làm thế nào với đồ quá hạn sử dụng, mà những người già cả thì không nhìn thấy," người phụ nữ bán hàng nói.

"Họ vẫn nằm trong mạng lưới CBA, họ cam kết lấy hàng từ kho của chúng tôi, như từ trước tới nay. Nhân viên nào ở lại sẽ có hợp đồng bình thường, sẽ không có vấn đề ở đó. Họ là những người nói tiếng Séc rất tốt," bà Bronislava Aiglová từ hãng CBA trấn an và bổ xung: "Ngoài người Việt chúng tôi không tìm được ai khác muốn vận hành tiếp cửa hàng tự phục vụ."

"Trước đây khoảng nửa năm, người Việt đã tiếp quản cửa hàng ở Ruprechtice trên quảng trường Hòa Bình. Tất cả hàng đều tươi ngon. Họ làm việc ở đó từ sáng đến tối. Sự chăm chỉ của họ thì không ai có thể cạnh tranh. Tôi không lo gì cả," bà Marcela Valná đứng trước cửa hàng tự phục vụ ở Vratislavice nói.

Từ tuần trước, những người Việt Nam thuê cửa hàng cũng vận hành cả cửa hàng tự phục vụ ở Liberec-Vesec. Chẳng mấy chốc họ cũng sẽ có một cửa hàng ở phố Jizerská, đối diện nhà hàng Březová Alej ở Harcov. Các cửa hàng tự phục vụ còn trống một phần ở được xây dựng trong thời kỳ xã hội chủ nghĩa vào tuần trước trông thật chán nản. Hàng hóa chủ yếu là đồ hộp và nước trái cây không dễ bán, cửa hàng không còn đặt hàng mới nữa. Dấu hiệu cho thấy rằng cửa hàng sẽ đóng cửa vào thứ 6.

"Đó là điều đáng tiếc và tôi rất buồn. Nó có lẽ đã được cho thuê nhưng họ không cho chúng tôi biết. Chúng tôi sống gần đây, chúng tôi biết mọi người," bà Jitka Charvátová, một trong hai nữ nhân viên bán hàng nói. Bà làm việc trong cửa hàng được ba tháng.

"Mọi người thậm chí còn muốn viết một bản kiến nghị. Có rất nhiều người già sống ở Wolkerák, họ sợ những thay đổi,” bà Charvátová giải thích.

"Tôi không muốn làm việc ở đây nữa. Tôi sẽ phải giải quyết liệu họ có việc trả tiền bảo hiểm xã hội hoặc y tế cho tôi không," bà nói.

"Tôi hy vọng người thuê mới sẽ làm việc tốt hơn và cửa hàng sẽ tốt hơn bây giờ," bà Bronislava Aiglová từ CBA nói về cửa hàng tự phục vụ ở Harcov.

Theo bà Aiglová, nhiều người có định kiến vô cớ với người Việt: "Cửa hàng ở Vesec bây giờ gọn gàng và sạch sẽ hơn nhiều so với hồi người mình điều hành cửa hàng ở đó. Ở đó đầy hàng mà tự tôi có thể mua, đôi vợ chồng trẻ làm việc ở đấy 12 tiếng mỗi ngày. Tôi nghĩ rằng không ai phải lo sợ nó sẽ xấu hơn." bà nhận xét.

Cửa hàng ở Habartice của CBA là một ví dụ về một cửa hàng tự phục vụ mà gần đây đã đóng hoàn toàn. Không có doanh nhân Việt Nam gần đó quan tâm đến nó. Cửa hàng tự phục vụ cũ Jednota mà được xây dựng vào những năm 1980, trong chiến dịch Z, không thể chống lại sự cạnh tranh xung quanh. Cả người phụ nữ bán hàng đều mất việc.

"Những người lớn tuổi không hiểu chuyện gì đang diễn ra và họ buồn, nhưng đó là kinh tế thị trường. Nếu mọi người đến đó chỉ để mua bánh mì, mua sắm lớn hơn được thực hiện ở Frýdlant hoặc Liberec, đó không phải là điều ngạc nhiên. Cửa hàng phải có lãi," lãnh đạo làng Habartice, ông Stanislav Briestenský nói. Hội đồng làng đã từ chối mua cửa hàng tự phục vụ. "Nó sẽ là vô nghĩa về kinh tế," ông Briestenský nói.

Khi làng Světlá pod Ještědem trước đây khoảng một năm không mua lại cửa hàng của CBA, thì 950 cư dân ở đây không có chỗ nào mua bán. Trong khi đó, cửa hàng ở Rozstánílại chuyển thành nhà trọ.

"Khi chúng tôi chào cho thuê cửa hàng, chỉ một doanh nhân Việt Nam duy nhất quan tâm," chủ tịch làng Tomáš Sluka cho biết. Ông nói thêm: "Tôi không cho là dân chúng nhìn nhận tiêu cực chuyện ai là người bán hàng. Họ đánh giá cao thời gian mở cửa dài của cửa hàng của người Việt, họ mở cửa mỗi ngày 12 tiếng từ thứ 7 đến chủ nhật. Dân mình không quen với điều này."

HP (tổng hợp)