Bộ ngoại giao Séc đã nghe thấy lời kêu gọi của các hãng Séc về lực lượng lao động và chuẩn bị cho các hãng nhập khẩu ưu tiên lao động từ Việt Nam, Mông Cổ và Uzbekistan. Tuy nhiên trong các hãng, sẽ theo hạn ngạch. Mối quan tâm lớn lao động từ phía Đông dĩ nhiên là do tỉ lệ thất nghiệp thấp kỷ lục ở Séc.

“Các chủ lao động cần lấp đầy 1/4 triệu vị trí làm việc còn trống,” ông Miroslav Diro từ Phòng kinh tế Séc cho biết. Hệ thống ưu tiên sẽ sao chép mô hình “cơ chế Ukraine” được tiến hành vào năm ngoái, cho phép các chủ lao động đưa công nhân được lựa chọn trước sang Séc. Hiện 12,5 nghìn người được đưa vào chế độ này và khoảng 1/3 số này được cho là đã tới các nhà máy.

Đó là điều không thể cho tới tháng 8 năm ngoái khi chế độ thử nghiệm được thực hiện. Nguyên nhân là hệ thống IT Visapoint đặt chỗ, mà trở thành mục tiêu bị lợi dụng và mua bán lịch hẹn nộp hồ sơ tại các cơ quan đại diện Séc ở các nước nói trên. Chỉ những người chấp nhận trả tiền cho môi giới mới có được lịch hẹn.

Nay hệ thống Visapoint sẽ ngừng hoạt động, hợp đồng với nhà cung cấp dịch vụ AbsolutNET sẽ kết thúc từ ngày 27.11 và Bộ sẽ chuyển sang hình thức đăng ký đặt chỗ qua e-mail và điện thoại. Tại Hà Nội và Lviv sẽ là hàng người xếp hàng, tuy nhiên với số lượng hạn chế. Trong khi đó sẽ chuẩn bị tiến hành cơ chế ưu tiên ở 3 nước nói trên.

“Trong vòng vài tháng, chúng tôi sẽ giới thiệu điều này, dự thảo luật mới cần phải được chính phủ mới thông qua,” thứ trưởng ngoại giao về pháp lý và lãnh sự, ông Martin Smolek nói.

Theo đề xuất, phần lớn những người quan tâm về thẻ lao động sẽ đến được Séc qua “cơ chế Ukraine”, phần ít hơn còn lại, ước tính khoảng 5 phần trăm sẽ phải thông qua hình thức đăng ký bằng điện thoại hay e-mail. “Đây là đang nói về giấy phép cư trú cho mục đích lao động đối với người có trình độ thấp và trung bình, mà các doanh nhân đang cần,” ông Smolek giải thích.

Nếu hiện nay việc thực hiện tiếp nhận đơn phụ thuộc chủ yếu năng lực của nhân viên lãnh sự, thì trong tương lai bị giới hạn bằng hạn ngạch. Hạn ngạch cho cơ chế Ukraine hiện là 12 600 người mỗi năm. Bộ Ngoại giao đề xuất hạn ngạch cho ba nước này cơ sở  số lượng từ năm trước và hàng năm chính phủ sẽ quyết định mức hạn ngạch mới. Trong thực tế, người Việt Nam, Uzbekistan, Mông Cổ hay Ukraine không phải là cứu cánh cho nền kinh tế Séc - năm ngoái tổng cộng 3 096 người nhận được thẻ lao động, trong 3 quý đầu năm nay là hơn 6 nghìn người. Thêm vào đó các hãng than phiền rằng việc có được lao động qua cơ thế Ukraine mất thời gian khá lâu. “Chúng tôi ủng hộ thúc đẩy cơ chế nhanh chóng nhận lao động nước ngoài, nhưng chúng tôi không đồng tình với hạn ngạch nghiêm ngặt. Ví dụ cơ chế Ukraine mặc dù loại bỏ việc “mua” thị thực, nhưng toàn bộ thủ tục kéo dài tới nửa năm,” nữ phát ngôn viện Hiệp hội công nghiệp Séc, bà Eva Veličková nói.

Theo đề xuất, chính phủ cũng sẽ xác định ngành nghề sẽ lấy lao động - một danh sách để giúp các chủ lao động - những người hiện đang cần thợ thủ công - từ các thợ mộc đến người làm họa tiết bánh, thợ may hoặc lái xe. Tuy nhiên giới công đoàn không thích điều này và đang cảnh báo trước áp lực phải duy trì mức lương thấp.

Các doanh nhân đánh giá cao chất lượng của người nước ngoài từ các nước đã nói trên. "Tại Việt Nam, có 200 ngàn người nói tiếng Séc hoặc tiếng Slovak đẫ từng làm việc hoặc học tập ở đây," ông Diro nói. Công nhân từ Mông Cổ lại quan tâm đến các nhà máy chế biến thịt, nơi công việc nặng nhọc và mọi người sẽ không trụ được lâu.

Những ý kiến chỉ trích cơ chế nhanh tỏ ra lo ngại, nên không cho đông người nước ngoài tới Séc, những người mà trong thời kỳ suy thoái kinh tế sẽ lấy mất chỗ làm của người Séc, hay ở lại làm chui. “Hiện nay tự họ có nghĩa vụ hồi hương, khi quyền cư trú hết hạn. Nhưng khi rơi và các khu vực rủi ro hơn, thì ít nhiều chúng ta cũng cần đòi hỏi trách nhiệm các công ty đối với người nước ngoài được tuyển,” ông Smolek thú nhận.

Hệ thống đặt lịch trực tuyến Visapoint, hoạt động từ năm 2009 tại 37 quốc gia.

MS (tổng hợp)