Cách đây chưa lâu, trong một bức thư email, anh bạn Nguyến quyết Tiến hiện đang sống và làm việc trong lĩnh vực ngôn ngữ và văn chương ở Praha có hỏi tôi liệu có thì giờ để dịch cuốn tự truyện ”ŽIVOT S VÍCE JAZYKY - JAZYKOVÁ  AUTOBIOGRAFIE“ của tác giả Ivo Vasiljev sang tiếng Việt không. Tôi đồng ý thử, nhưng giao hẹn nếu thấy được thì tiếp tục, còn không đạt yêu cầu thì phải dừng thôi. Tôi không phải  là người có chuyên môn về ngôn ngữ học và chưa bao giờ nghiên cứu có hệ thống và bài bản về chủ đề này. Tôi chỉ  từng học tiếng Séc để học kỹ thuật ở khoa điện FEL-ČVUT Praha mà thôi. Nhưng phải nói là đã gần 30 năm nay không nói - không viết – không nghe và cũng ít khi đọc tài liệu chuyên môn bằng tiếng Séc. Thế nhưng, tiếng Séc đối với tôi vẫn là thứ ngôn ngữ thứ hai sau tiếng Việt-tiếng mẹ đẻ cho dù trong chuyên môn tôi dùng tiếng Anh là chủ yếu vì là dân công nghệ thông tin.

Trở lại việc tôi thử dịch chương đầu cuốn tự truyện “Cuộc đời với nhiều ngôn ngữ” - mà tác giả gọi là “Tự truyện ngôn ngữ”, tôi gặp ngay khó khăn về vốn từ - hiển nhiên là thế - và tôi cảm thấy sự am hiểu của mình về văn hóa Séc còn vô vàn những hạn chế - thêm vào đó khi chuyển ngữ sang tiếng Việt lại chồng chất thêm những khó khan - vì không phải cứ là người Việt thì đã hiểu thấu đáo văn hóa Việt.

Tôi biết tác giả từ hồi còn học ở Praha, anh Ivo nói tiếng Việt rất tốt, phát âm rất chuẩn giọng Hà Nội có pha chút giọng Thanh Hóa (tác giả có kể trong tự truyện khi học tiếng Việt) và còn hay hơn nhiều người Việt, nếu chỉ nghe và không nhìn thì không thể nào bạn tưởng tượng là người nước ngoài - lại là người Âu nói tiếng Việt. Ivo Vasiljev là người có duyên với đất Việt. Và rồi cùng với anh Nguyễn Quyết Tiến bắt tay cùng làm bộ đại từ điển giáo khoa Séc-Việt. Anh Ivo nói với anh Tiến nên tập trung thì giờ làm từ điển nên việc dịch tự truyện ”Cuộc đời với nhiều ngôn ngữ” của anh Ivo sang tiếng Việt đành phải gác lại. Biết mình bị bạo bệnh, anh Ivo tập trung làm từ điển, nhưng thật không may công việc còn đang dang dở mà anh đã đi vào sáng nay 23/10/2016, lúc 10:35.

Xin gửi lời chia buồn sâu sắc tới gia quyến anh Ivo, và cầu trời linh hồn anh ra đi thanh thản. Bạn bè và đồng nghiệp của anh sẽ viết tiếp những gì còn dở dang.

Hà Nội, chiều chủ nhật 23/10/2016

Ing. Ngô Khánh Vân, CSc.